Oleje UTTO w gamie TotalEnergies

TotalEnergies jest jednym z czołowych producentów olejów UTTO. Ze względu na swoją specyficzność mają zastosowanie w zasadzie tylko w rolnictwie. Należą jednocześnie do najbardziej zaawansowanych środków smarnych na rynku.

O ile w przypadku olejów silnikowych maszyny rolnicze zadowalają się olejami o specyfikacjach odpowiadających silnikom Diesla pojazdów HD, o tyle w przypadku olejów przekładniowych wymagania są już zdecydowanie bardziej wyrafinowane. Spełniają je wyłącznie oleje UTTO, które nigdzie indziej nie są spotykane. Warto zatem wyjaśnić skąd wzięło się zapotrzebowanie na oleje UTTO, czym są te oleje i z czego wynika ich specyficzność.

Potrzeba matką wynalazku

Współczesne maszyny rolnicze mają bardzo zaawansowany układ napędowy, którego poszczególne rozwiązania są wynikiem wieloletniej ewolucji technicznej. Jedną z nietypowych cech jest tutaj wspólna obudowa i wspólne smarowanie dla skrzyni biegów, przedniego i tylnego mostu, układu mokrych hamulców, windy hydraulicznej, zwolnic oraz przedniego i tylnego zespołu WOM. Taka konstrukcja jest znacznie lepiej zabezpieczona przed błotem i kurzem niż w maszynach starszej generacji, w których wszystkie te podzespoły pracowały oddzielnie. O ile wspólne smarowanie dla przekładni, mostów i skrzyni biegów wydaje się czymś jak najbardziej naturalnym, o tyle włączenie do tego układu sprzęgła i … mokrych hamulców jest już rozwiązaniem irracjonalnym. Okazało się jednak, że można to z powodzeniem zrobić, właśnie dzięki olejom UTTO.

UTTO – podstawowe informacje

UTTO to skrót od Universal Tractor Transmission Oil, czyli w wolnym tłumaczeniu – uniwersalne oleje przekładniowe do ciągników rolniczych. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że chodzi o oleje budżetowe, które w ostateczności można wykorzystywać do różnych zastosowań. W praktyce jest zupełnie odwrotnie. Oleje UTTO to jeden z podstawowych środków smarnych wykorzystywanych we współczesnym rolnictwie na całym świecie. Producenci maszyn i pojazdów rolniczych oraz przemysłowych stosują właśnie takie oleje na pierwszy montaż, a ze względu na określone rozwiązania konstrukcyjne nie można wręcz zastąpić ich innymi produktami. Od olejów UTTO oczekuje się najwyższej jakości i wyjątkowej wytrzymałości, ponieważ w sezonie pracują one pod znacznie większym obciążeniem niż oleje stosowane w zwykłych samochodach. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że nie każda marka olejowa ma w swojej gamie oleje UTTO. Co więcej – oleje UTTO są „oczkiem w głowie” producentów maszyn rolniczych i ciągników i otrzymują od nich specjalne dopuszczenia.

Gdzie stosuje się oleje UTTO?

Olej UTTO to taki olej, który wlewa się do skrzyni biegów, przedniego i tylnego mostu, do układu mokrych hamulców, windy hydraulicznej, zwolnic oraz przedniego i tylnego zespołu WOM. Jak wspominaliśmy, w wielu maszynach układy te mają wspólny obieg oleju, więc nie da się zastąpić UTTO niczym innym. Możemy zatem napisać, że oleje UTTO są jednocześnie bardzo uniwersalne, ale też wyjątkowo specjalistyczne, bo przecież z jednej strony pracują zarówno tam, gdzie należy redukować tarcie (np. w przekładniach), jak też tam, gdzie to tarcie należy zwiększyć (w mokrych hamulcach czy w synchronizatorach). Żeby było jeszcze trudniej – w obrębie hamulców oczekuje się wysokiego tarcia dynamicznego i niskiego tarcia statycznego, ale już w obrębie sprzęgła – wysokiego tarcia statycznego. Wszystko to jest możliwe dzięki specjalnej kompozycji dodatków, która w wybranych obszarach reaguje z poszczególnymi powierzchniami w różny sposób, tak aby za każdym razem uzyskiwać odpowiedni efekt.
Warto zwrócić uwagę, że UTTO wykorzystywane są do wszystkich rodzajów skrzyń biegów – zarówno ręcznych jak też automatycznych ze sprzęgłem hydrokinetycznym i CVT.
Oleje UTTO mogą pracować także w układach hydraulicznych a tam niezbędna jest np. zredukowana zdolność do pienienia się i odpowiednia lepkość umożliwiająca przenoszenie obciążeń i gwarantująca odporność na ścinanie. Dodatkową funkcją olejów UTTO jest konserwacja uszczelnień mechanizmów oraz instalacji hydraulicznej, tak aby ograniczyć lub wręcz wyeliminować ewentualne wycieki i związane z tym straty środka oraz skażenie środowiska.

Aprobaty producentów

TotalEnergies współpracuje ze wszystkimi liczącymi się producentami pojazdów ciężarowych i rolniczych a także z głównymi producentami przekładni, czyli ZF oraz GIMMA. Obie wymienione marki certyfikują wybrane oleje UTTO swoimi aprobatami.
W przypadku ZF są to:
 - TE-ML 03, TE-ML 05, TE-ML 17, TE –ML 21.
 W przypadku marki GIMMA
 - CMS M1145, CMS M1143.

Przykładowe oleje UTTO z gamy TotalEnergies

DYNATRANS MPV: mineralny olej UTTO do smarowania skrzyni biegów (z mokrym sprzęgłem), układu hydraulicznego, tylnej osi (z mokrymi hamulcami, również celulozowymi) i czasami osi przedniej. Odpowiedni do przekładni CVT, Powershift i skrzyń manualnych.
 API: GL-4
 Specyfikacje/aprobaty:
 ZF: TE-ML 03E/05F/06P/17E/21F
 GIMA: CMS M 1145/ 1143
 VALTRA: G2-08
 VOLVO: CE WB 101
 Spełnia wymagania: JD (J20C)

DYNATRANS VX FE: Syntetyczny olej UTTO, ma właściwości Fuel Economy  API: GL-4
 Specyfikacje/aprobaty:
 GIMA (CMS M 1145/ 1143)
 VOLVO (WB 102)
 Spełnia wymagania: JD (J20D)

Podsumowanie

Oleje uniwersalne UTTO są w wielu wypadkach jedynym prawidłowym wyborem sugerowanym przez producentów maszyn rolniczych i przemysłowych. Zastosowanie oddzielnych olejów do poszczególnych podzespołów nie jest możliwe z konstrukcyjnego punktu widzenia, ponieważ mają wspólny układ smarowania. Zalanie w takiej sytuacji innego oleju niż UTTO może skrócić żywotność danego urządzenia, zaburzyć jego pracę lub wywołać oba te skutki jednocześnie. Wszelkie podane w tym materiale informacje znajdują potwierdzenie w instrukcjach obsługi poszczególnych maszyn i urządzeń. Bardzo często znajdują się tam także sugerowane specyfikacje środków smarnych i aprobaty, które można także znaleźć na odpowiednich opakowaniach produktów TotalEnergies z gamy UTTO.

W wielu przypadkach stosowanie olejów UTTO jest jedynym możliwym rozwiązaniem. Zachęcamy jednak do wyboru olejów UTTO od sprawdzonych producentów takich jak TotalEnergies. Fakt, że chodzi tu o zakup kilkudziesięciu litrów oleju możne skłaniać nabywcę do szukania oszczędności. Koszty napraw przekładni czy instalacji hydraulicznej są zazwyczaj bez porównania wyższe niż nawet cała beczka oleju UTTO od TotalEnergies. Andrzej Husiatyński, TotalEnergies